2 Korpus Polski - Zygmunt Szyszko-Bohusz

Zygmunt Szyszko-Bohusz

Zygmunt Szyszko-Bohusz (1883-1982

Generał Dywizji Zygmunt Bohusz-Szyszko (18 stycznia 1893 w Chełmie - 20 czerwca 1982 w Londynie) polski dowódca wojskowy.
W 1911 po ukończeniu korpusu kadetów w Pskowie, wstąpił do wyższej szkoły oficerskiej w Moskwie. W 1913 jako podporucznik służył w 12 pułku grenadierów. Z pułkiem tym wyruszył w 1914 na front. Od listopada 1916 służył w II Brygadzie Legionów Polskich.
W listopadzie 1918 wstąpił do Wojska Polskiego. W wojnie 1919-1920 służył w 2 Dywizji Piechoty najpierw jako dowódca kompanii, potem batalionu a następnie dowodził 2 Kowieńskim Pułkiem Strzelców 2 DP. W 1921 został skierowany na studia do Szkoły Sztabu Generalnego w Warszawie, przemianowanej w 1922 na Wyższą Szkołę Wojenną. Po ukończeniu ich w 1923 służył w 62 pułku piechoty, potem w Sztabie Generalnym i Generalnym Inspektoracie Sił Zbrojnych.
W 1931 został przeniesiony do służby w Korpusie Ochrony Pogranicza Najpierw dowodził pułkiem Głębokie, po czym w lutym 1934 został zastępcą dowódcy KOP-u.
W sierpniu 1938 objął dowodzenia piechotą dywizyjną w 1 Dywizji Piechoty Legionów w Wilnie. W drugim dniu kampani wrześniowej został mianowany dowódcą 16 Dywizji Piechoty wchodzącej w skład Armii Pomorze. Dowodzona przez płk. Zygmunta Bohusza-Szyszkę dywizja, prowadząc ciężkie walki z nieprzyjacielem, wycofywała się z Grudziądza na południe. W dniach 9-18 września dywizja wzięła udział w walkach w Bitwie nad Bzurą, ponosząc ciężkie straty. 19 września w czasie odwrotu na Warszawie dywizja została rozbita.
W styczniu 1940, po dotarciu do Francji, został mianowany dowódcą Samodzielnej Brygady Strzelców Podhalańskich. Od maja 1940, dowodząc brygadą, walczył w Norwegii pod Narvikiem. Po wycofaniu z Norwegii brygada została przerzucona do Francji, gdzie w walkach z wojskami niemieckimi została rozbita. Resztki brygady razem z jej dowódcą zostały przetransportowane do Wielkiej Brytanii.
Od września 1940 do sierpnia 1941 był dowódcą Centralnego Obozu Wyszkoleniowego I Korpusu Polskiego w Crawford. Po podpisaniu układu Sikorski-Majski stał na czele Polskiej Misji Wojskowej w ZSRR. W grudniu 1941 przystąpił do formowania 7 Dywizji Piechoty. Po ewakuacji wojsk polskich z ZSRR na Bliski Wschód, został dowódcą 5 Kresowej Dywizji Piechoty, następnie był szefem Sztabu II Korpusu Polskiego, a 16 czerwca 1943 został mianowany zastępcą dowódcy II Korpusu Polskiego. Z II Korpusem walczył w całej kampanii włoskiej. W kwietniu 1945 dowodząc II Korpusem Polskim stoczył zwycięską, ostatnią bitwę polskich żołnierzy w kampanii włoskiej pod Ankona. Po demobilizacji generał Zygmunt Bohusz-Szyszko osiadł w Londynie, gdzie zmarł 20 czerwca 1982.
W 1942 opublikował wspomnienia z kampanii wrześniowej pt. Wrześniowym szlakiem.
Odznaczania:

Orderem Wojennym Virtuti Military klasy IV i V,
Order Polonia Restituta klasy IV,
4-krotnie Krzyżem Walecznych,
2-krotnie Złotym Krzyżem Zasługi z Mieczami, i inne.

Awanse:

1919, 1 VI - major,
1928, 1 I - podpułkownik dyplomowany,
1934, I – pułkownik,
1940, 19 IV - generał brygady,
1945, 1 VI - generał dywizji.

Bibliografia:

Piotr Stawecki, Słownik biograficzny generałów Wojska Polskiego 1918-1939, Wydawnictwo Bellona, Warszawa 1994, ISBN 83-11-08262-6
Tadeusz Kryska-Karski i Stanisław Żurakowski, Generałowie Polski Niepodległej, Editions Spotkania, Warszawa 1991, wyd. II uzup. i poprawione